Этникалык кыргыздар

Памирдик кыргыздарда комуз күүлөрү менен катар ооз комуз күүлөрү да кеңири тараган. Мурунку феодалдык доордун көп кырдуу эзүүсүнүн натыйжасында келип чыккан аялдардын муң-зары, кайгы-капалары элестетилет. Күүлөрдө: эзүүчү таптын ар түрдүү кылык- жоруктарын айбанаттарга салыштырып шылдыңдоо, карикатуралоо ошону менен катар сүйүү, арман күүлерү да кеңири орун алган. Ооз комуз күүлөрүн атайын жыйындарда эркектер какпаган. Бирин-экин кызыгып үйрөнгөндөр гана болгон. Эркектердин…

Үстүбүздөгү жылдын 21-декабрында Мамлекеттик миграция кызматынын чакыруусу менен Кыргызстанга Ооганстандан делегация келди. Сапарда памирлик кыргыздардын балдарын Кыргызстанга окутууга алып келүү жана боордошторго паспорт берүү маселелери талкууланды. Ооганстандагы этникалык кыргыздарды көчүрүп келүү маселеси коомчулукта ача пикир жаратты. Айрымдар цивилизациядан изоляцияланган элдин, жыйырма биринчи кылымда жашап кетиши акылга сыйбаган нерсе десе, кээ бирөөлөр мамлекет тарабынан жакшы шарттар түзүлсө, эл көнүп кетет деп…

1989-жыл, октябрь. Бул жолку иш сапар адаттагыдан башкача болду. Редакцияда иштегениме сегиз жыл болуп калса дагы, мурда далай жолу иш сапарга чыксам дагы аябай толкундандым. Себеби азыр СССРдин аймагынан сырткары Ооганстан республикасына бараткан элем. Алгачкы сапар Кыргызстандагы экинчи чоң калаа - Оштон түш оогон мезгилде чыгып кеттик. Күн жылуу болуп турду. Оштон Алай районунун борбору Гүлчөгө барып, андан ары…

Мамлекеттик миграция кызматынын чакыруусу менен келген Ооганстан республикасынын Бадахшан провинциясынын губернатору Бикзат Ахмад Фейсал баштаган делегация вице-премьер-министр Чолпон Султанбекова менен жолукту. Өкмөт аппаратынын маалымат кызматы билдиргендей, жолугушууда тараптар Улуу жана Кичи Памирде жашаган этникалык кыргыздардын социалдык-экономикалык абалы, билим берүү, саламаттык сактоо жана азык-түлүк коопсуздугуна байланышкан көйгөйлөрдү талкуулашты. Ооганстанда жашаган этникалык кыргыздарды Кыргызстанда окутуу мүмкүнчүлүктөрү тууралуу да маселе…

Чыгыш календары боюнча – Кызыл Корооз жылы, Авестина календары боюнча – Төө жылы деп айтылат. 2017-жыл Тоок жылында дүйнөдөгү бардык эле элдер экономикалык кризистен чыгышат, байлардын – байлыгы артып, кедей-кембагалдар – баюу жолуна түшүшөт, кыскасы дүйнө жүзүндөгү бардык эле өлкөлөрдө токчулук-молчулук өкүм сүрүп жакшы жашоолор башталат. Бир сөз менен айтканда эл бейкутчулукка чөмүлүп тынчтыкта жашашат. Адамдар бири-бири менен жакшы мамиледе…

Укук коргоочулардын маалыматына таянсак, Кыргызстанда жыл сайын 12 миңге чукул кыз ала качууга дуушар болот. Статистика боюнча, Кыргызстандын калкынын 2 млн 987 миңин аялдар түзөт. Башкача айтканда, дээрлик 150 миң кыргызстандык кыз ала качуу жолу менен үй-бүлө курушкан. Ал эми Кытай, Тажикстан жана Өзбекстанды байырлап жашап калган этникалык кыргыздарда ала качуу салты барбы деген суроо менен аталган аймактардагы мекендештерибиз менен…