Этникалык кыргыздар

"Ар дайым амандык тилейм" Тажикстандын Тоолуу Бадахшан автоном облусунда кийинки кездерде бийлик менен элдин ортосунда орун алып жаткан кандуу тирешти уккан сайын бул облустун курамындагы Мургап районунда катаал климаттын каарына моюн сунбай жашап келаткан бир ууч кыргызды улам-улам эстей турган болдум. Облустун борбору Хорогдон 300 чакырымдай аралыктагы асман мелжиген бийик тоолордун койнун байырлаган ошол карапайым, калыс кыргыздар тынч-аман болду бекен…

Арбаныздар кадырман калайык калкым, кымбаттуу Сары-Кол элим. Бүгүн Сары-Кол эли эле эмес дүйнө эли чачыранды болуп турган заманда, агыл-төгүл, оор-кыйыш учурда баарыбыз биригип, бирдиктүү иш алып барып, ыйык Сары-Кол жергебиздин дагы келечегин ойлоп, бири-бирибизге арка бел болчуу учур келди. Айталы дегенибиз бүгүнкү күндө жергебиздеги жаштар, жаш үй-бүлөлүлөр агылып эле жер которуп шаарды көздөй чуркоодобуз. Биздин ыйык жергебиз, өз диалектибиз, өз…

Үркөр, үркөр – үч жылдыз, Үркүп кайда барасың? Элдик ырдан. Ооганстандын Вахан өтмөк өрөөнүндө жашаган кыргыздар жөнүндө белгилүү документалист-кинорежиссёр Жаңыл Жусупжандын чоң экранга чыга элек, аты да коюла элек тасмасын жабык көрсөтүүдөн кийинки ойлорумду бөлүшөйүн деп чечтим. (Les prisonniers de Wakhan / "Ваханга камалгандар" - ооган кыргыздары жөнүндө алгачкы толук метраждуу тасманын операторлору Кристиан Ленонг жана Жаңыл Жусупжан, кураштырган Седрик…

Кандай да болсо каражат табуу аргасы пенде баласын эмне деген тоскоолдуктарга кабылтпайт. Бурулкан Бакееванын аңгемесинде азыркы жашоо-турмуштагы татаал тагдыр, чиедей балдарын кантип багуунун аргасын издеген келиндин аракети сүрөттөлөт. "Баңгизатты кайда бекиттим?" Бул суроого жоопту окурман бериши керек. Автордун өзү да табышмактын жандырмагын туюк калтырып: "Кунт коюп окуган адам оңой эле таап алат" деп сыр капкагын ачпай, "ким таап алса, детектив…

Кол өнөрчүлүк Сары-Кол кыргыздарынын ата-бабаларынан калган улуу мурас. Тээ илгертеден бери эле Сары-Колдук кыргыздар кол өнөрчүлүктү жогору баалап аздектеп келген. Тоо арасында жашаган кыргыздардын жашоо турмушу, мергенчилик , мал-чарбачылык, жана башкалар баардыгы кол-өнөрчүлүккө тыгыз байланышкан. Илгери Сары-Колдогу усталар ошол жердеги (Сейнөстөндөгү) күкүрттөн ок-дарыларды жасашкан экен. Тоо арасындагы колу чебер усталар мергенчиликке ылайыкташкан атайын мылтыктарды, капкан-тузактарды ат, өгүз, эшек, төө жана…

Памирлик кыргыздар үчүн атайын багыттагы шаарчанын курулушу 2022-жылы башталат. Бул тууралуу бүгүн, 22-декабрда эмгек, социалдык камсыздоо жана миграция министри Кудайберген Базарбаев Алай районунун Талды-Суу айылында жашаган Памир кыргыздары менен болгон жолугушууда билдирди. "Президент Садыр Жапаров Чоң-Алай районунун Кашка-Суу айыл өкмөтүнүн Бүргөндү-Суу тилкесин бөлүп, калган этникалык кыргыздарды көчүрүү үчүн атайын шаарчанын курулушуна капсула салды. Азыр иш жүрүп жатат. Министрликтин ушул жылдагы…