Этникалык кыргыздар

Жогорку Кеңештин 1-марттагы отурумунда депутат Балбак Түлөбаев Тажикстандагы этникалык кыргыздар маселесин көтөрүп, чек арадагы чатактан кийин алардын абалы оорлошуп кеткенин айтты. "Тажикстандагы кыргыздар аябай катуу кыйналып жатыптыр. Биздин элчи же Тышкы иштер министрлиги Тажикстанда жашаган кыргыздарга бир барып, эмне көйгөйлөрү бар экенин карап берсе... Өтө көп көйгөйлөр бар деп айтып жатышат. Аябай кыйналып жатабыз, келип сураган эч ким жок, чек…

Мургаб району болуп түзүлгөндөн кийин элдин маданиятын көтөрүү алкагында, 1940 жылдардан баштап Мургаб Райондук Аткаруу Комитетинин алдында маданият бөлүмү түзүлгөн. Андан кийин жер-жерлерде Клубтук мекемелерди түзүү уюштуруу маселеси турган. Бул мекемелер 1950 жылдарга чейин айыл кыштактарда уюштурулуп, райондук маданий бөлүмүнүн алдында Маданий үйү уюштурулуп ага талантуу жаштар тартыла баштаган. Алар концерттик программалар менен айыл кыштактарга чыгышып, малчыларга алыскы жайыттырга чейин…

Ооганстандагы бир нече этникалык кыргыз документ алуу, каржылык маселелери жана талибдердин кыздардын окуусун чектегенине байланыштуу аларды Кыргызстанга тез арада алып кетүүнү суранып, видео кайрылуу жолдошту. Маалыматтар боюнча ушу тапта Ооганстандын Тажикстан менен чектеш Бадахшан облусундагы Ишкашим районунда токсондой этникалык кыргыз паспорт ала албай батирде жашап жатат. "Азаттык" радиосуна Ооганстандын Тажикстан менен чектеш Ишкашим районунда паспорт ала албай кыйналып жаткан бир…

Жогорку Кеңештин Конституциялык мыйзамдар, мамлекеттик түзүлүш, сот укук маселелери жана Жогорку Кеңештин Регламенти боюнча комитетинин 6-декабрдагы жыйынында «Кыргыз Республикасынын айрым мыйзам актыларына ("Кыргыз Республикасына көчүп келүүчү этникалык кыргыздарга берилүүчү мамлекеттик кепилдиктер жөнүндөгү» жана "Кыргыз Республикасынын жарандыгы жөнүндөгү") өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө" Кыргыз Республикасынын мыйзамынын бириктирилген долбоору каралып, жактырылды. Аталган мыйзам долбоору Жогорку Кеңештин депутаттары Жанарбек Акаев, Улугбек Ормонов, Акылбек Түмөнбаев, Талайбек…

Ар кайсы булактардан окуп таанышып ошол ар кайсы булактардан материалдарды топтоп бир жыйнакка бириктирип, Чыгыш Памирдин өткөн тарыхына кызыккан инсандарга билдирүү максатында бул аракеттеримди баштадым. Академик Бернштам өзүнүн эмгегинде белгилеп кеткендей, Чыгыш Памирде өтө бай материалдар Ак Бейит, Аличор, Тегирмен Суу, Тамды участкаларындагы казылган жайканалардан табылган буюм, теримдер. Мында жашаган сак уруулары, Тянь-Шань, Алтай, Енисей жана Борбордук Азиядагы скиф маданияты…

Кыргыз эл жазуучусу Мурза Гапаров Кыргыз мамлекеттик университетин аяктагандан кийин Памир жергесинде мугалим болуп иштеп келген. Жазуучу бийик тоо арасындагы жашоо-турмушту бир топ чыгармаларында баяндаган. "Жол кырсыгы" аңгемеси тууралуу сөз кылабыз. Жолдогу кырсык жолоочуну катуу бейпайга салды, машине айдоочунун аны көрбөгөн-билбеген болуп өтүп кетиши ансайын маанайын түшүрдү. Кыргыз эл жазуучусу Мурза Гапаровдун көркөм-психологиялык кызыктуу баянында сүрөттөлгөн окуяларды Бекташ Шамшиевден уксак...…