Этникалык кыргыздар

Тарыхка көз чаптырып көрсөк Сары-Кол эли илгертен эле өздөрүнүн жашоосунда тамак-аш жасоого айрыкча көңүл буруп келгендигин байкайбыз. Алардын тамак аштары дагы жашоо шартына турмуш тиричилигине тыгыз байланыштуу болуп келген. Элдин тамак ашы эң негизги азык болгон ундан, эттен жана малдын сүтүнөн жасалып көпчүлүк мезгилдерде буларга айрыкча көңүл бурулган. Сары-Кол кыргыздары аш, тойлордо, мааракелерде жана конок күткөндө дагы айрыкча эттен…

Кара-Көл көлү - Сары-Колдун күзгүсү Кара-Көлдүн көлү илгерки замандан бери эле болуп, аны мурун “Караңгы-Көл” деп аташкан. Анткени, көлдүн түбү ачык көрүнбөгөндүктен, тереңдигинен улам ушундай аташкан окшойт. Көлдү ар тараптуу терең изилдешкен деле илимпоздор боло бербеди. Анча-мынча келген орус экспедициясынын айтуусунда кээ бир жерлери 20-250 метр, кээ бир жерлери 350 метр тереүдикте деп айтылат. Узундугу 35 км, ал эми…

2011-жылы Рыспай Абдыкадыровдун 70 жылдык мааракесин өткөpүү боюнча иш чаралар белгиленген. Ошолордун алгачкыларынан болуп Арчалы айылындагы генерал Султан Самсалиев атындагы мектепте атайын семинар өткөрүлгөн. Ага катышып келген “рыспайчы” журналист Бокенбай Боркеевдин маегиден үзүндү. Бокенбай Боркеев:...Андан кийинки эле республикадагы мекгептердин ичинен биринчи болуп мына бу Аламүдүн районунун генерал Султан Самсалиев атындагм Арчалы мектебинде өткөн семинар болду. Биз семинар десе эле керели-кечке…

Көөнө-Коргон баяны же эмне үчүн бул айыл “Көөнө-Коргон” аталган ? «История Памира» деген китептеги маалыматтарга караганда Россияга 1860-жылдары Орто Азия карагандан кийин Кокон хандыгына тиешелүү жерлердин бардыгына өз бийлигин жүргүзө баштайт. Ошол мезгилде Сары-Кол аймагына бирде Кокон хандыгы, бирде Ооган, бирде Кытай, бирде Бадахшан ээлик кылып келген. 1872-1876 жылдары Падышалык Россия Кашкардагы Якубек менен сүйлөшүү жүргүзүп, тиягы Суулуу Улуу…

Өткөн кылымдардын 60-70-жылдарындагы аксакалдардын айткандарына жана кээ бир тарыхий материалдарга таянсак Баш-Гүмбөз, б.а. эң башкы Гүмбөз Абдылдабекке таандык, Абдылдабек Алымкул датка менен Курманжан датканын уулу болгон. Бул боюнча айрым бир маалыматтарга караганда Ооганстандан кайтып келе жаткан Абдылдахан (Абдылдабек) азыркы Баш-Гүмбөз өрөөнүнө келгенде каза болуп, сөөгү ошол жерде коюлган. Андан кийин ага эстелик үчүн Гүмбөз тургузулган. Ошондуктан бул эң биринчи Гүмбөз…

Сары-Кол жери бир караган адамга, көзгө комсоо, жупуну, боз талаалар көрүнгөнү менен, ал канчалаган сырларды ичине катып жатканын бардыгы эле биле бербейт. Бул табияты татаал, суук, ышкырган шамалдан башка эч нерсеси жоктой көрүнгөн аймакты тээ байыртадан бери эле адам баласынын буту тийип, анда жашап, анын табиятынын кучагына кирип турмуш өткөрүп келе жатат. Ошондой боз чаңдуу, шамалдуу Сары-Кол жергеси аны мекендеген…