Этникалык кыргыздар

“Бадахшандын энциклопедиясынын” (“Энсиклопедияи Бадахшон”) биринчи китеби жарыкка чыкты. Бул энциклопедиянын чыгуусун өлкөнүн белгилүү инсаны, саясий-коомдук ишмер, академик Мамадшо Илолов жетектеген. Редакциялык курамына районубуздун төрагасы М. А. Жоошбаев кирип, архивдик материалдарды атайын комиссия чогулткан. Анда Тоолуу Бадахшандын белгилүү жер-суулары, белгилүү инсандары: окумуштуу-илимпоздор, саяий-коомдук ишмерлери, облус, райондун белдүү жетекчилери, ж.б. баалуулуктары камтылган. Бадахшандын көп жылдык тарыхын камтыган алгачкы бул жыйнакка Мургаб…

Малыматтарга таянсак, Тажикстанда 70 миңдин тегерегинде этникалык кыргыздар жашашат. Кыргыздар негизинен Мургаб жана Жергетал аймактарынан орун алып, жашап калышкан. Бул аймактагы этникалык кыргыздардын өздөрүнө мүнөздүү каада-салттары бар. Алардын кандай өзгөчөлүктөрү бар? Кыргыздарга тиешелүү болгон кандай үрп-адаттарды сактап келишет? Суроолорго жоопторду төмөнкү материалда сунуштайбыз. Негизинен Тажикстандык кыргыздар тоолуу аймактарда мал чарбасы менен алектенишет. Алардын жеген тамагынын көп бөлүгүн нан жана…

Премьер-министри Сооронбай Жээнбеков бүгүн, 6-июлда, Афганистандын Президенти Ашраф Гани менен эки тараптуу жолугушуу өткөрдү. Сүйлөшүү Тажикстандын Дүйшөмбү шаарында CASA-1000 долборуна катышуучу өлкөлөрдүн саммитинин алкагында өттү. Бул тууралуу өкмөттүн маалымат кызматынан билдиришти. Жолугушуунун жүрүшүндө Сооронбай Жээнбеков Ашраф Ганиге Памир аймагында жашаган этникалык кыргыздарга паспорт берүү көйгөйүн чечүүгө колдоо көрсөткөндүгү үчүн ыраазычылыгын билдирди. Өкмөт башчы Сооронбай Жээнбеков ошондой эле Афганистандын бийлигине 2016-жылдын…

Тажикстандын Тоолуу Бадахшан облусундагы Мургаб районунун билим берүү бөлүмү жергиликтүү малчыларга балдарын окуудан калтырса айып пул төлөшөрүн эскертип жатат. Шарты катаал Мургабда негизинен этникалык кыргыздар жашайт жана алардын басымдуу бөлүгү малчылык менен тиричилик кылат. Малчылар адатта май айынан октябрга чейин жайлоодо болот. Мунун алдында кыздарын мектепке жөнөтпөй койгон топозчуга 20 миң сомони, башкача айтканда 2 миң доллардан ашык өлчөмдөгү айып…

Баарына белгилүү болгондой районубуздагы эл аралык ACTED уюму тарабынан “Жайыттарды туура пайдалануу жана туруктуу башкаруу” боюнча долбоору иштеп, фермердик чарбалардын иш аракеттери алга жылып, эл арасында мал чарбачылыгын өнүктүрүү боюнча бир катар алгылыктуу иштер жүргүзүлүүдө. Бул долбоор Евросоюз тарабынан каржыланып, жер-жерлердеги фермердик чарбалык асоссацияларга колдоолор көрсөтүлүп, иш столдору, китеп коюучу шкафтар, документ сактоочу сейфтер, компьютерлер ж.б. жардамдар берилген. …

Малыматтарга караганда, Түркияда божомол менен 10000 ге жакын кыргыз жашайт. Алардын көп бөлүгү Ванда, Улуу Памирде, калган бөлүгү Кония, Стамбул, Анкарадан орун алышкан. Ал эми ушул аймакта жайгашкан этникалык кыргыздар каада-салттарын, үрп-адаттарын, тилин сактап калышканбы? Аларда кайсыл салттар маанилүү? Түрк маданиятынын кайсы жактарын кабыл алышкан? Ушул суроолорго бул макаланын алкагында жооп издесек. Алгач алардын тарыхына кайрыла турган болсок, 1979-жылы…